Напярэдадні Вялікадня святар рымска-каталіцкай парафіі святога Язафата Кунцэвіча у Расонах вікарый Яўген Міхайлаў завітаў у рэдакцыю, каб павіншаваць з надыходзячым святам вернікаў-католікаў. З ім мы размаўлялі пра асноўныя аспекты гэтага вялікага свята ў жыцці вернікаў.
–Ксёндз Яўген, раскажыце, калі ласка, пра Літургію галоўнага хрысціянскага свята.
–Вялікдзень – гэта найбольш распаўсюджаная ў Беларусі назва асноўнага і самага старажытнага хрысціянскага свята Уваскрасення Пана, якое адзначалася ўжо першымі хрысціянамі. Святкаванне гэтага дня пачынаецца ад пасхальнай вігіліі.
У ноч з суботы на нядзелю паводле традыцыі адбываецца чуванне (лац. «вігілія») на ўшанаванне Пана. Вігілія гэтай ночы ўключае шмат прыгожых старадаўніх абрадаў. Пачынаецца яна з Літургіі Святла па-за касцёлам, падчас якой адбываецца благаслаўленне агню і пасхала — вялікай свечкі, што з’яўляецца сімвалам Хрыста і важным элементам богаслужэння. Затым усе пераходзяць у касцёл, дзе запальваюць свечкі. Пасля выконваецца старадаўні грыгарыянскі спеў Exsultet, у якім абвяшчаецца радасная вестка пра ўваскрасенне Пана.У Літургіі Слова, значна больш працяглай, чым звычайна, Касцёл разважае пра цуды, ад стварэння свету ўчыненыя Богам дзеля збаўлення чалавецтва. Трэцяя частка вігіліі – гэта Літургія Хросту, падчас якой асвячаецца вада і адбываецца хрост тых, хто рыхтаваўся прыняць гэты сакрамант, а ўсе астатнія вернікі аднаўляюць свае хросныя абяцанні. Нарэшце адбываецца Эўхарыстычная Літургія, у якой ідзе ўспамін смерці і ўваскрасення Пана праз складанне ў постацях хлеба і віна ахвяры Яго Цела і Крыві.
Першая ўрачыстая святая Імша ў нядзелю традыцыйна распачынаецца працэсіяй, у якой нясуць Найсвяцейшы Сакрамант і фігуру ўваскрослага Хрыста. Гэта так званая рэзурэкцыя (ад лац. «уваскрасенне»).
–Нагадайце асноўныя велікодныя традыцыі, якія прыняты ў католікаў.
–Каталіцкая традыцыя святкавання Вялікадня ў Беларусі пранізана народнымі традыцыямі. Звычайна напярэдадні Вялікадня гатуецца мноства розных страў. Пякуцца пірагі, фарбуюцца ў розныя колеры і распісваюцца ўзорамі курыныя яйкі (пісанкі). На Вялікдзень існуе звычай благаслаўлення гэтых страў: хлеба (печыва), мяса, вяндліны, солі і яек, якія з’яўляюцца неад’емным атрыбутам святочнага стала.
Увечары гэтага ж дня католікі апранаюцца ў святочную вопратку і ўсёй сям’ёй ідуць у касцёл на пасхальную службу.
Пасля Літургіі святкаванне працягваецца дома. Вернікі разгаўляюцца асвячоным яйкам і іншай асвячонай ежай. Галоўнай пасхальнай гульнёй, вядома, з’яўляюцца біткі. Правілы ўсім знаёмыя: трэба стукацца велікоднымі яйкамі. Пераможцам аказваецца той, у каго яно застаецца цэлае.
Таксама традыцыйна на Беларусі адбываюцца на Пасху валачобныя абыходы, падчас якіх групы вернікаў ходзяць па хатах і спяваюць велікодныя песні з пажаданнямі гаспадарам Божага благаслаўлення, добрай гаспадаркі і добрага здароўя.
–Як правільна падрыхтавацца да сустрэчы светлага свята духоўна і фізічна?
–Святкаванню Вялікадня папярэднічае саракадзённы пост. Перыяд вялікага посту мае дапамагчы хрысціяніну, адпаведна падрыхтаваўшы сваё сэрца, увайсці ў таямніцу Пасхі. Той, хто выкарыстаў гэты час устрымання для працы над сваімі слабасцямі, аднаўлення малітвы, практыкі любові да бліжняга, з ўпэўненасцю зможа больш плённа перажыць сустрэчу з уваскрослым Хрыстом.
–Што пажадаеце вернікам напярэдадні вялікага свята?
–Дарагія браты і сёстры! Таямніца ўваскрасення – гэта аснова хрысціянства, а Вялікдзень – свята надзеі, радасці, трыумфу жыцця над смерцю, дабра над злом. Віншую ўсіх вас з радасным і збаўчым святам Хрыстовай Пасхі! Віншую католікаў і іншых хрысціян, якія сёння адзначаюць гэтае свята святаў! Няхай велікодная радасць напоўніць нашыя сэрцы надзеяй і ласкамі ўваскрослага Езуса!
На надыходзячыя святы жадаю усім жыхарам нашага раёна, каб вера ва ўваскрасенне Езуса Хрыста была няспыннай сілай і святлом на дарогах штодзённасці, а ласка Хрыста дапамагала перамагаць усе цяжкасці. Няхай з нашых вуснаў усе навокал пачуюць вокліч радасці і надзеі: “Хрыстос уваскрос! – Сапраўды ўваскрос!Аллелюя!”
Запрашаю ўсіх жадаючых на пасхальныя набажэнствы ў Велікодую суботу (4 красавіка): Пасхальная вігілія і пасвячэнне страў на велікодны стол адбудзецца а 21 гадзіне. Таксама запрашаю вернікаў у касцёл у Велікодную нядзелю (5 красавіка): Уваскрасенне Хрыста і пасвячэнне страў на велікодны стол адбудзецца а 9 гадзіне.
–Дзякуй за размову. З надыходзячым Вас святам!
